XUÂN VỀ TRÊN BẢN MÔNG

Nói đến quả pao là nói đến sự cần cù, chăm chỉ và khéo léo của người phụ nữ Mông. Quả pao được các cô gái Mông tự tay khâu rất cẩn thận và tỉ mỉ. Chỉ cần nhìn vào quả pao, các chàng trai sẽ biết cô gái ấy có tính cách như thế nào, khéo léo hay cẩu thả, chăm chỉ hay lười biếng. Các cô gái Mông sẽ tự tay cắt, nối các miếng vải lanh thành trái tròn, to bằng quả cam, bên trong nhồi hạt lanh, vải vụn và bông để tạo độ nẩy, phồng và mềm mại cho quả pao. Quả pao đều nhồi hạt lanh bởi theo quan niệm của người Mông, hạt lanh tượng trưng cho sự sinh sôi và phát triển. Khi khâu vải phải cuộn thật chặt, sau đó lại lấy miếng vải to khác khâu bọc lại, khâu bọc bên ngoài 2 đến 3 lần, khi nào thấy căng tròn mới được. 

Trò chơi ném pao thường được diễn ra ở những khu đất rộng, tương đối bằng phẳng của thôn. Cách chơi pao từ xưa đến nay vẫn giữ được bản sắc vốn có của nó. Khi ném pao, người chơi ở hàng bên này tung quả pao cho người ở hàng bên kia bắt. Tài khéo léo của người ném pao là không để cho pao rơi xuống đất và được giao ước với nhau về số lần ném, số lần bắt được pao, nếu bên nào thua thì phải làm một điều gì đó do đội thắng quy định.

Người Mông đến với hội ném pao không chỉ để vui chơi, giải trí, mà còn để tìm kiếm người yêu, người bạn đời lý tưởng. Trong cuộc chơi ném pao, khi thích ai đó, các chàng trai, cô gái sẽ tung quả pao của mình về phía người đó và họ cùng nhau ném qua, ném lại hàng giờ, cả ngày mà không biết chán. Nếu cô gái ưng chàng trai nào, họ khéo léo giấu tình cảm qua ánh mắt, nụ cười, còn các chàng trai ưng cô gái nào thì giữ luôn quả pao và lấy cớ để đem quả pao đến nhà hoặc tìm gặp cô gái để bày tỏ tình cảm, khi thấy hợp nhau, họ sẽ cùng hẹn hò và trở thành người yêu của nhau.